مجله علمی را به بیانی ساده میتوان این گونه تعریف کرد:
« مجله نشریهای است شامل یک موضوع یا موضوعهای گوناگون که در فواصل زمانی منظم و معینی به چاب میرسد و هدف از انتشار آن اطلاع رسانی و افزایش آگاهی مطالعه کنندگان درباره آن موضوع یا موضوعها میباشد».
از آنجایی که هدف کتاب حاضر نحوه نگارش مقالات علمی و چاپ آنها در مجلات علمی است، پس مستقیما به سراغ این نوع از مجلات رفته و به آنها میپردازیم.
در مورد چاپ اولین مجله علمی اقوام مختلفی وجود دارد و کسانی هستند که میگویند از عمر چاپ اولین مجله علمی حدود ۳۰۰ سال میگذرد اما غالبا روز پنجم ژانویه ۱۹۶۵ را تاریخ اولین مجله علمی میدانند. اکنون سوالاتی که ممکن است ذهن خواننده را در گیر کنند سوالاتی از این قبیل هستند که در میان انبوهی از از مجلات علمی کدامها معتبر هستند؟
چه معیارهایی برای ارزیابی مجلات علمی وجود دارند؟
چگونه میتوان ارزش و اعتبار دو مجله علمی را مقایسه کرد؟
برای پاسخ دادن به سوالاتی از این دست نیاز است در این قسمت انجام مجلات علمی و نحوه ارزیابی و رتبه بندی آن ارائه میشود.
بدین منظور ابتدا با مفهوم نمایه کردن مجلات علمی در پایگاههای علمی آن آشنا شویم.
نمایه کردن یک مجله علمی بدین معناست که شناسه ای توسط پایگاه یا پایگاههای علمی به آن مجله علمی تخصیص داده میشود تا دسترسی به مجله مذکور و محتوایش راحت تر صورت گیرد.
بدین ترتیب احتمال دیده شدن مجله و محتوایش به ویژه در محافل علمی افزایش مییابد که این امر میتواند باعث رشد تعداد ارجاعات به مجله و محتویاتش شود و ضریب تاثیر مجله را بهبود بخشد.
پایگاههای علمی بین المللی و داخلی متعددی وجود دارند که این نمایه گذاری را انجام میدند.
در اینجا ذکر این نکته ضروری است که یک مجله به صورت همزمان می تئاند به صورت همزمان میتواند توسط چند پایگاه نمایه شود.
در این قسمت تعدادی از مطرح ترین و شناخته شده ترین پایگاه ها بیان میشوند:
پایگاه علمی تایسون رویترز
در سالهای دور تعداد جوایز نوبل، تعداد پژوهشگران اسناد شده و تعداد مقالات چاپ شده در مقالاتی از قبیل نیچرز و ساینس معیارهای ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها بوده اند.
در سالهای اخیر معیار دیگری به نام “isi” نیز در محافل علمی مظرح است. Isi نشانه اختصاری موسسه اطلاعات علمی است که مهم ترین و معتبر ترین نمایه برای مجلات علمی به شمار میآید.
Isi در سال ۱۹۶۲ توسط اوگن گارفیلد پایه ریزی شده است و در سال ۱۹۹۲ در اختیار شرکت چند ملیتی تامسون رویترز قرار گرفت.
یکی از زیر مجموعه های این شرکت wos است که نمایه isi را، پس از برسی های لازم، به مجلات علمی واجد الشرایط تخصیص میدهد. در wos دو نوع مجله وجود دارد، اول مجلاتی که دارای ضریب تاثیر بوده و به Jcr معروفند، دوم مجلاتی که بدون ضریب تاثیر هستند و isi lisent نام دارند. مشخصات مجلات Jcr از مجلات isi معتبر تر هستند.
لازم به ذکر است یک مجله میتواند به دلیل کاهش بار علمی آن از لیست مقالات isi کنار گذاشته شود.
برای اظمینان از نمایه بودن یک مجله در wos ( یا به عبارت سادهتر isi بودن یک مجله).